Welzijn

Trends en uitdagingen

Inzetten op een deskundige hulp- en dienstverlening

Een grote groep mensen is maar één tegenslag van de armoede verwijderd. Een op tien Vlamingen kan de facturen voor basisbehoeften zoals wonen, energie, gezondheidszorg en onderwijs moeilijk betalen. Bijna één op de tien kinderen in Vlaanderen wordt geboren in een kansarm gezin. 

Iedereen kan in de problemen geraken. Op dat moment is het vooral belangrijk om de juiste hulp aangeboden te krijgen. Deze hulp mag zich niet beperken tot financiële en materiële steun. Daadwerkelijke hulp betekent  de inzet van een team van  professionele deskundigen om cliënten:

•  te ondersteunen, 
• de nodige vaardigheden bij te brengen
• te begeleiden

zodat ze hun kansen, kwaliteiten, rechten en mogelijkheden maximaal benutten. Daadwerkelijke hulp betekent dat men uiteindelijk zonder hulp verder kan.

Wat betekent dit voor Nazareth-De Pinte?

Werken aan welzijn omvat een zeer breed scala aan thema's. Voor Nazareth-De Pinte focussen we in dit onderdeel op:

• opvang, dak- en thuisloosheid
• begeleiding en preventie
• werk en activering
• materiële en financiële steun

Hoe dragen we bij aan de realisatie van de SDG's?

Via het welzijnsbeleid dragen we bij aan volgende SDG's:

• Geen armoede (SDG 1)
• Geen honger (SDG 2)
• Goede gezondheid en welzijn (SDG 3)
• Kwaliteitsonderwijs (SDG 4)
• Gendergelijkheid (SDG 5)
• Betaalbare en duurzame energie (SDG 7)
• Eerlijk werk en economische groei (SDG 8)
• Ongelijkheid verminderen (SDG 10)
• Duurzame steden en gemeenschappen (SDG 11)
• Vrede, veiligheid en sterke publieke diensten (SDG 16)
• Partnerschap om doelstellingen te bereiken (SDG 17)

Trends en uitdagingen

Noodwoningen

Cliënten die zich op ons grondgebied bevinden en zich in een situatie van dakloosheid bevinden kunnen een aanvraag indienen tot het bekomen van een doorgangswoning.  De dakloosheid kan ontstaan ten gevolge van een gerechtelijk bevel tot uithuiszetting, intrafamiliaal geweld, onbewoonbaarverklaring, brand,…

Het verblijf in een doorgangswoning biedt een tijdelijke periode van woonzekerheid om een duurzame oplossing voor de huisvestingssituatie te vinden. Een doorgangswoning is een uitstekend instrument om structurele oplossingen mogelijk te maken op de verschillende levensdomeinen. Hierdoor wordt niet enkel de huisvestingssituatie onder de loep genomen maar is het een kans tot zoveel meer. 

We kunnen met andere woorden verschillende hulpbronnen activeren  die ervoor zorgen dat mensen terug hun leven kunnen oppakken.

 Om dit mogelijk te maken is er nood aan voldoende opvangcapaciteit en bijhorende woonbegeleiding om dit traject mogelijk te maken.

Lokaal Opvang Initiatief (LOI)

Toewijzingen aan het LOI zijn voornamelijk erkende vluchtelingen in ‘transitie’ (nog maximaal 4 maanden recht op opvang) of personen met een ‘hoge erkenningsgraad’ (d.w.z. waarvan de asielprocedure nog lopende is, maar snel zal afgerond zijn).  Door die korte toegestane verblijfsperiodes ligt de nadruk voornamelijk op het vinden van eigen duurzame huisvesting. De huurmarkt is zodanig verzadigd dat dit een gigantische impact heeft op de doorstroom van LOI - bewoners.  Ondersteuning in de moeilijke zoektocht naar woningen valt grotendeels op de schouders van de sociale dienst. Als men er niet in slaagt om binnen de vooropgestelde termijn geschikte huisvesting te vinden blijft het kiezen tussen mensen op straat zetten of de plaatsen schorsen en tijdelijk omzetten in een systeem van noodwoning. Op het moment dat de materiële steun wordt stopgezet opent het recht op (equivalent) leefloon.  Een geschorste plaats betekent het verlies van subsidiëring door Fedasil naar rato van de geschorste plaatsen.

Sociaal Wonen

Zie ook het thema 'Wonen en ruimte'

Bijna 180.000 gezinnen staan op de wachtlijst voor een sociale woning, met een gemiddelde wachttijd van meer dan vier jaar. Vandaag zijn veel mensen aangewezen op de private huurmarkt, waar ze vaak duurder en minder kwaliteitsvol wonen, wat negatieve gevolgen heeft voor andere levensdomeinen.

Er is een wooncrisis aan de gang: de wachtlijsten voor een sociale woning zijn veel te lang, de woningkwaliteit op de huurmarkt is lager dan op de eigendomsmarkt, de helft van de woningeigenaars kan de noodzakelijke klimaatrenovatie niet betalen, een aanzienlijk aandeel mensen in elke Vlaamse gemeente leeft in precaire omstandigheden of is zelfs dak- of thuisloos. Goed wonen verbetert de algemene levenskwaliteit van mensen, dit is positief voor de lokale gemeenschap. 

Wat betekent dit voor Nazareth-De Pinte?

Noodwoningen

• De noodwoningen van zowel OCMW Nazareth (4) als OCMW De Pinte (1)  hebben een bezettingsgraad van circa 100% en wordt er met een wachtlijst gewerkt.
• We stellen een grote stijging vast van het aantal verzoekschriften tot uithuiszetting. De vrederechter brengt OCMW op de hoogte brengt wanneer een vordering tot uithuiszetting bij de rechtbank wordt ingeleid.

Lokaal Opvang Initiatief

Er is een betere doorstroming nodig.  Om hier een antwoord op te bieden willen we het gebruik van buddy’s verder uitwerken. Het gebruik van woonbuddy’s biedt verschillende voordelen, denken we hierbij dan vooral aan persoonlijke en praktische ondersteuning, betere integratie, zoektocht naar huisvesting, …

Het spreekt voor zich dat er ook voldoende ruimte moet zijn om de buddy’s te ondersteunen en op te leiden. 

Sociaal wonen

Zie het thema 'Wonen en ruimte'.

Trends en uitdagingen

Begeleiding en preventie nemen vele vormen aan. Enkele belangrijke tendensen:

• Laaggeletterdheid. 1 op 7 volwassenen in Vlaanderen is laaggeletterd. Geletterdheid is de competentie om informatie op te nemen, te verwerken en gericht te gebruiken. Dit betekent vlot met taal, cijfers en grafische gegevens kunnen omgaan en gebruik kunnen maken van ICT.
  Geletterdheid is belangrijk om zelfstandig te kunnen functioneren en participeren in de samenleving en nodig om zich persoonlijk te kunnen ontwikkelen en bij te kunnen leren.
  Geletterdheid heeft een invloed op het zelfbeeld van mensen, op hun interactie met anderen, op hun welbevinden en hun inzetbaarheid.
• Verdoken eenzaamheid. Tijdens de coronapandemie is gebleken hoe belangrijk en zinvol het is om actief op zoek te gaan naar  mensen die zelf de stap naar de hulpverlening niet kunnen/durven zetten of gewoon niet op de hoogte zijn van wat er allemaal bestaat.
• Vervoersarmoede niet enkel qua auto’s, maar ook voor fietsen . Er is een steeds groter wordende vraag naar fietsen voor volwassenen.
• Schuldhulpverlening: er zijn indicaties dat het aantal inwoners met betalingsmoeilijkheden stijgt, dit is niet steeds zichtbaar voor de buitenwereld.
  
• Psychische kwetsbaarheid: er is nood aan laagdrempelige begeleiding binnen het OCMW.
• Jongeren die op 18 alleen komen te staan zonder netwerk: jeugdhulp schiet te kort.
• Kinderarmoede: zie onder het thema 'Kinderen en onderwijs'

Wat betekent dit voor Nazareth-De Pinte?

In de nieuwe fusiegemeente blijft preventie en begeleiding belangrijk, in samenwerking met diverse partners. Er is niet zozeer nood aan bijkomende financiële ondersteuning, maar wel aan maatschappelijk werkers die mensen leren rond te komen met wat ze hebben of hen motiveren, helpen om hun inkomen te verhogen. 

• Actief op zoek gaan naar noden: de werking van het doorverwijsformulier verder uitbreiden. De eerste stap is de moeilijkste.  We stelden vast dat de zorgjuffen heel moeilijk ouders doorverwezen kregen naar het sociaal huis.  De nodige informatie werd meegegeven maar de stap zetten bleek in veel situaties te moeilijk, te groot.  In overleg zijn we dan gestart met het gebruik van een doorverwijsformulier waarbij de ouders hun toestemming geven aan de zorgjuffen dat hun contactgegevens worden doorgegeven aan het sociaal huis.  Op dat moment zet de maatschappelijk werker op een aanklampende manier de eerste stap richting het gezin in moeilijkheden.  We stellen vast dit heel goed werkt.  Op die manier kunnen we veel sneller op de bal spelen en (kinder)armoede  aanpakken.
• Hulp bij laaggeletterheid door een  (professionele) buddy die samen met onze cliënten stappen kan zetten (bijvoorbeeld samen naar vakbond, huisarts, vrijetijdsbesteding,…). De digitale inclusie bevorderen door blijven in te zetten op Digipunten en cliënten vaardig te maken om met phishing e.d. om te gaan.
  
• Eenzaamheid opsporen via het 80+ punt, de telefoonster, ... .  Administratieve ondersteuning bij ouderen is van cruciaal belang gelet op de complexiteit van de regelgeving, beperkte digitale vaardigheden, voorkomen van financiële uitbuiting bij kwetsbare ouderen, ontlasten van de mantelzorgers, ...
• Schuldhulpverlening: blijven inzetten op groepswerking en het aanleren van financiële vaardigheden.
• Vervoersarmoede: veel plaatsen op het grondgebied zijn moeilijk te bereiken met het openbaar vervoer, het ter beschikking stellen van fietsen is nodig.
• Psychische kwetsbaarheid: verdere samenwerking met psycholoog in het OCMW en Zonnehoeve Living+

Trends en uitdagingen

Leefloon

Uit onderzoek blijkt dat volgende factoren de voornaamste drempels zijn om een traject naar begeleiding op te starten:

• Nederlandse taal
• kinderopvang/gezinslast
• geestelijke gezondheid
• verslaving
• attitude (niet opdagen, ...)

Er is met andere woorden een behoefte aan intensieve begeleiding voor mensen met een lopend leefloondossier. Cliënten hebben nood aan ondersteuning bij zaken zoals inschrijven bij de VDAB, het opstellen van een CV, het solliciteren, het volgen van sollicitaties, doorverwijzing naar Nederlandse les of opleidingen, en het organiseren van werkervaringsstages. De complexiteit van de dossiers neemt alleen maar toe.

Deze begeleiding heeft als doel om cliënten hun maatschappelijk integratie te bevorderen door onder andere vaardigheden te ontwikkelen, zelfvertrouwen op te bouwen en uiteindelijk de stap te zetten naar werk of opleiding. Door het bieden van individuele ondersteuning en maatwerktrajecten wordt de kans op succes vergroot en worden drempels weggenomen. Via deze begeleiding willen we cliënten empoweren en motiveren om actief deel te nemen aan de maatschappij en zo hun eigen toekomst vorm te geven.

Rechtenverkenning

Het is belangrijk dat het OCMW een vangnet blijft voor mensen die om welke reden dan ook geen andere uitkering kunnen ontvangen. Er is nood aan betere datastromen tussen verschillende (overheids)instranties, zodat OCMW's over relevante en up-to-date informatie beschikken voor een efficiënte en effectieve hulpverlening. Het delen van gegevens tussen verschillende instanties en het vermijden van overbodige aanvragen bij OCMW’s zijn belangrijke stappen om de armoedebestrijding te verbeteren en zo te streven naar een samenleving waar iedereen gelijke kansen krijgt.

Het is van cruciaal belang om rechtenverkenning te blijven doen in een tijd waarin digitalisering steeds prominenter wordt. Hoewel de digitalisering veel voordelen met zich meebrengt, is het essentieel om ook fysieke toegankelijkheid te waarborgen om onderbescherming tegen te gaan. Rechtenverkenner 2.0 is een instrument dat lokale overheden helpt om de rechten van kwetsbare groepen te identificeren en te waarborgen. Door middel van dit instrument kunnen potentiële risico's op onderbescherming worden opgespoord en aangepakt. Het is dus van groot belang om te blijven investeren in rechtenverkenning en te streven naar zowel digitale als fysieke toegankelijkheid.

REMI-tool

De REMI tool is een online tool die maatschappelijk werkers helpt om vast te stellen of het gezinsinkomen toereikend is om een menswaardig leven te kunnen leiden.

•  De REMI tool zorgt voor een meer uniforme manier van werken binnen de dienst en onder de verschillende OCMW's.
• De tool kan tevens gebruikt worden voor het financieel onderzoek voor het BCSD en zorgt voor een objectieve besluitvorming.

OCMW's die gebruik maken van de REMI-tool krijgen een extra toelage van de POD Maatschappelijke Integratie  om aanvullende financiële steun te geven, op voorwaarde dat de cliënt er zich toe verbindt een sociaal of professioneel activeringstraject te volgen. 

Wat betekent dit voor Nazareth-De Pinte?

Toename (equivalent) leefloon

Sinds februari 2022 is er (in De Pinte) een sterke toename van het aantal mensen met (equivalent) leefloon. Deze stijging wordt voornamelijk veroorzaakt door de impact van de coronacrisis en de oorlog in Oekraïne. Om hen te ondersteunen en te begeleiden, zetten we in op intensieve begeleiding. Dit zal onder andere gebeuren door regelmatige opvolging en afspraken in het GPMI (geïndividualiseerd project voor maatschappelijke integratie). Bij de begeleiding van deze cliënten houden we rekening met verschillende belangrijke indicatoren, zoals herkomst, opleidingsniveau, werkervaring, woon- en gezinssituatie en psychisch welzijn. Door hierop in te spelen, hopen we de nodige ondersteuning te bieden en hen te helpen bij het verbeteren van hun situatie.

REMI-tool

Om de REMI-tool beter te implementeren in onze dienstenverlening werken we een afsprakenkader uit, waarbij de werking van beide gemeentes wordt op elkaar afgestemd.

Samenwerkingen

Om in te kunnen zetten op activering, maken we deel uit van diverse samenwerkingsverbanden, onder meer met de projectvereniging Werken Leie & Schelde.

Trends en uitdagingen

Armoede is een complexe problematiek. Wie in armoede leeft, ervaart sociale uitsluiting op verschillende domeinen (welzijn, gezondheid, onderwijs, werk, wonen, energie, …).
Onderlinge afstemming en bundeling van krachten, is dan ook noodzakelijk om een daadwerkelijke impact op het terrein te realiseren. Het lokale niveau staat het dichtst bij de mensen en is vaak het best geplaatst om een antwoord te formuleren op hun noden.
Denken we maar aan het Huis van het Kind of het Sociaal Huis. Het Vlaamse beleid is complementair en ondersteunend aan deze lokale acties.

Lokale besturen hebben heel wat instrumenten in handen om op het terrein en dicht bij de mensen armoede en sociale uitsluiting terug te dringen. Ze kunnen onder meer
rechten meer automatisch of proactief toekennen, investeren in betaalbare huisvesting en kinderopvang, medische zorg toegankelijker maken, schoolkosten helpen verminderen
en cultuur- en vrijetijdsparticipatie meer bereikbaar maken voor mensen in armoede.
Tegelijk zitten de grote hefbomen die een rechtstreekse invloed hebben op armoede, zoals de sociale zekerheid, tewerkstellingsmaatregelen, onderwijsbeleid, woonbeleid,
groeipakket... voornamelijk bij de federale en Vlaamse overheid. Een structureel armoedebeleid vraagt een goed samenspel tussen de lokale aanpak en de hogere
overheden. Signalering naar hogere overheden over de armoedeproblematiek en -aanpak stimuleert op zijn beurt betere armoedeplannen van de Vlaamse en Federale
overheid.

Wat betekent dit voor Nazareth-De Pinte?

• De wijze waarop financiële en materiële steun wordt toegekend, wordt afgestemd tussen beide fusiebesturen.
•  Aandachtspunten:
  • De energiearmoede, die naar aanleiding van de energiecrisis de voorbije paar jaar gestegen is. Het aantal budgetmeters, zowel elektriciteit en gas, nam toe.
  • De toename van het aantal aanvragen voor ten laste name van inwoners in een woonzorgcentrum.  Deze stijging kan verklaard worden door de toenemende vergrijzing van de bevolking, waardoor mensen steeds ouder worden en vaak zwaardere zorg nodig hebben. Daarnaast speelt ook de stijgende levensduurte een rol. Bijgevolg raken de financiële reserves uitgeput. Het aantal personen met een IGO (inkomensgarantie voor ouderen) daalt wel.